Gỗ samu là gì
Cây samu hay còn có tên gọi khác đó là chi sa mộc, tên khoa học đặt theo tên bác sỹ người Anh Dr. James Cunningham là Cunninghamia. Đây là cây thuộc họ bách (hoàng đàn với 27 – 30 chi và khoảng 130 – 140 loại dải khắp trên thế giới). Cây samu được coi là có nguồn gốc từ Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam sau đó được nhân giống trồng ở nhiều nước trên thế giới. ( Cây sa mộc còn được gọi là sa mu, xa mu, sà mu, sa múc, thông mụ, co may (Dao), long len, thông Tàu )
Cây ra hoa khi sống được khoảng 10 năm. Thường ra hoa vào tháng 3- tháng 4 và kết trái vào mùa đông.
Cây samu được phân bố rộng rãi tại nơi có khí hậu ôn hòa, có độ ẩm khoảng 75%, nhiệt độ trung bình vào khoảng 15-20 độ C. Đây là loại cây ưa ẩm và không thích hợp với đất mặn và có nồng độ kiềm cao. Khi sống cùng các loại cây khác, cây sẽ phát triển nhanh vươn lên tầng cao nhất do tính chất ưa sáng.
Ở Việt Nam, cây gỗ samu được tìm thấy nhiều và sinh trưởng phát triển tốt ở các khu rừng tự nhiên thuộc miền núi phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Lạng Sơn…
Nhận biết gỗ sa mu
Đặc điểm của thân cây samu đó là tròn, thẳng đứng, chiều cao của một cây trưởng thành khoảng từ 20 – 30m, đường kính thường dựa vào độ tuổi của cây có thể lớn hơn 2m. Vỏ cây màu nâu hoặc nâu xám, vỏ nứt dọc thân theo mùa.
Một đặc trưng nữa của loại cây này đó là lõi của thân thường bị rỗng do di truyền từ giống chính vì vậy khi nhân giống cần lựa chọn cẩn thận cây cha.
Lá
Đây là một loại cây phù hợp với khí hậu lạnh nhưng cũng phát triển được ở những nơi cận xích đạo, là hình trụ đặc trưng thuộc loại lá kim, mọc tương tự lá thông, với các lá kim ngạnh mềm, lá rất dai, cứng và màu xanh lục. Lá cây dài từ 2 – 7cm, rộng 3mm- 5mm. Trong thời tiết lạnh giá như tuyết rơi tại các tỉnh vùng cao lá có thể chuyển sang màu nâu đồng.
Hoa – Quả
Cây sinh trưởng đến khoảng 10 năm tuổi là bắt đầu có thể ra hoa. Do màu nón(cụm hoa) dễ lẫn với lá chính vì vậy chúng ta thường khó nhìn thấy, hoa thường mọc vào cuối mùa xuân. Hoa đực mọc thành nón với 10 – 30 hoa mọc tại đầu cành, nón cái mọc đơn lẻ với 2 – 3 hoa lại với nhau và mọc tại gốc lá. Vào đầu mùa đông chồi sẽ chín dài khoảng 3 – 4cm hình trứng, vỏ có các vẩy nhìn gần giống vỏ quả dứa, hạt chứa trong các vẩy từ 3 – 5 hạt. Mùa thu hoạch quả vào giữa tháng 10 – cuối tháng 12 dương lịch.
Rễ cọc(rễ chính) thường ít phát triển sâu vào lòng đất, thay vì đó chúng mọc ngang, ăn nông, tận dụng lớp dinh dưỡng từ lớp bề mặt.
Cây samu sinh trưởng và phát triển tốt ở những vùng có khí hậu ôn hòa, nhiệt độ trung bình từ 15 – 20, lượng mưa 1500 – 2000mm trên một năm và độ ẩm 75%, vùng núi cao nhiều xương mù và ánh sáng tán xạ.
Cây samu ưa đất ẩm, đá vôi, đá phiến thạch sét hoặc đá phiến mica, đá macma, đất thoát nước tốt, nhiều mùn, có độ PH > 5, ưa sáng và không thích hợp sinh trưởng trên đất có nồng độ kiềm cao hoặc đất nhiễm mặn.
Samu cũng là loại cây ưa sáng, phát triển rất nhanh và vươn lên tầng trên nếu mọc cùng các loại cây rừng khác.
